Trong ao nuôi tôm thẻ, khí độc NO2 là một nguy cơ tiềm ẩn có thể gây hại đến sức khỏe của tôm và gây thiệt hại cho quá trình nuôi trồng. Bài viết này Thiên Thảo Hân sẽ đi vào chi tiết về nguyên nhân, ảnh hưởng và các biện pháp phòng tránh khí độc NO2 trong ao nuôi tôm thẻ.

Nội dung:

1 Khí độc NO2 trong ao nuôi tôm thẻ là gì?
2 Nguyên nhân xuất hiện khí độc NO2 trong ao nuôi tôm thẻ
3 Ảnh hưởng của khí độc NO2 trong ao nuôi tôm thẻ
4 Cách phòng trừ khí độc NO2 trong ao nuôi tôm thẻ
5 Kết luận

Khí độc NO2 trong ao nuôi tôm thẻ là gì?

NO2 (Nitrit) là một hợp chất vô cơ, tồn tại dưới dạng ion trong nước. Trong ao nuôi tôm, NO2 là sản phẩm trung gian quan trọng trong quá trình chuyển hóa amoni (NH3) thành nitrat (NO3) do vi khuẩn nitrat hóa. Tuy nhiên, sự tích tụ NO2 ở mức cao lại trở thành “kẻ thù thầm lặng”, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, sự phát triển và năng suất của tôm thẻ.

Nguyên nhân xuất hiện khí độc NO2 trong ao nuôi tôm thẻ

Dưới đây là một số nguyên nhân chính dẫn đến sự xuất hiện khí độc NO2 trong ao nuôi tôm thẻ:

Quản lý thức ăn:

Cung cấp thức ăn dư thừa: Khi lượng thức ăn cung cấp cho tôm vượt quá nhu cầu thực tế, thức ăn dư thừa sẽ phân hủy trong nước, tạo ra amoni (NH3). NH3 là nguyên liệu cho vi khuẩn nitrat hóa chuyển hóa thành NO2, nhưng nếu lượng NH3 quá nhiều, vi khuẩn nitrat hóa sẽ không thể xử lý kịp, dẫn đến tích tụ NO2 trong ao.
Sử dụng thức ăn kém chất lượng: Thức ăn kém chất lượng thường chứa nhiều tạp chất, khó tiêu hóa cho tôm. Khi tôm ăn thức ăn này, lượng chất thải của chúng sẽ tăng lên, dẫn đến gia tăng NH3 trong nước, từ đó thúc đẩy hình thành NO2.

Chất lượng nước ao:

pH nước thấp: Vi khuẩn nitrat hóa hoạt động hiệu quả nhất trong môi trường nước có độ pH từ 7,5 đến 8,5. Khi pH nước thấp hơn 7,5, hoạt động của vi khuẩn nitrat hóa sẽ bị suy giảm, dẫn đến tích tụ NO2 trong ao.
Mật độ tảo cao: Tảo phát triển quá mức có thể dẫn đến hiện tượng “nước nở hoa”, gây thiếu oxy trong ao. Thiếu oxy sẽ ảnh hưởng đến hoạt động của vi khuẩn nitrat hóa, khiến chúng không thể chuyển hóa NH3 thành NO2 hiệu quả, dẫn đến tích tụ NO2 trong ao.

Mật độ nuôi cao:

Nuôi tôm với mật độ cao sẽ dẫn đến lượng NH3 trong nước tăng cao do mật độ phân thải của tôm dày đặc. Việc vi khuẩn nitrat hóa xử lý lượng NH3 lớn sẽ gặp khó khăn, dẫn đến tích tụ NO2 trong ao.

Sử dụng hóa chất, thuốc trừ sâu bừa bãi:

Việc sử dụng hóa chất, thuốc trừ sâu bừa bãi trong ao nuôi có thể tiêu diệt vi khuẩn nitrat hóa, khiến chúng không thể thực hiện chức năng chuyển hóa NH3 thành NO2, dẫn đến tích tụ NO2 trong ao.

Hệ thống vi sinh trong ao mất cân bằng:

Hệ thống vi sinh trong ao nuôi tôm bao gồm nhiều loại vi khuẩn có lợi và có hại. Khi hệ thống vi sinh mất cân bằng, số lượng vi khuẩn có hại tăng lên, cạnh tranh với vi khuẩn nitrat hóa trong việc sử dụng nguồn thức ăn và oxy, dẫn đến giảm hiệu quả chuyển hóa NH3 thành NO2, từ đó tích tụ NO2 trong ao.

Ngoài ra, một số yếu tố khác cũng có thể ảnh hưởng đến sự hình thành NO2 trong ao nuôi tôm thẻ như:

Biến động thời tiết đột ngột
Dòng nước trong ao không lưu thông tốt
Sử dụng các chế phẩm sinh học không phù hợp

Ảnh hưởng của khí độc NO2 trong ao nuôi tôm thẻ

Dưới đây là những ảnh hưởng chính của khí độc NO2 trong ao nuôi tôm thẻ:

Gây ngạt thở cho tôm:

NO2 có khả năng cạnh tranh với oxy trong máu tôm, khiến tôm thiếu oxy và dẫn đến ngạt thở. Khi nồng độ NO2 trong ao cao, tôm thường có biểu hiện như: nổi đầu, tập trung nhiều ở ven bờ, bơi lờ đờ, yếu ớt, bỏ ăn, giảm ăn.
Nếu tình trạng thiếu oxy do NO2 kéo dài, tôm sẽ chết hàng loạt, gây thiệt hại lớn cho người nuôi.

Gây rối loạn trao đổi chất:

NO2 ảnh hưởng đến khả năng hấp thu dinh dưỡng và trao đổi chất của tôm, khiến tôm chậm lớn, suy yếu, dễ mắc bệnh.
Tôm tiếp xúc với NO2 trong thời gian dài có thể bị mềm vỏ, lột xác khó khăn, sưng mang, phù thũng cơ.

Giảm sức đề kháng:

NO2 làm giảm sức đề kháng của tôm, khiến tôm dễ bị vi khuẩn, virus và ký sinh trùng tấn công.
Tôm có sức đề kháng yếu thường xuyên bị bệnh, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng tôm nuôi.

Ảnh hưởng đến sinh sản:

NO2 có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của tôm, khiến tôm đẻ ít trứng, trứng ít nở, tỷ lệ ấu trùng sống thấp.
Chất lượng trứng và ấu trùng tôm cũng bị ảnh hưởng, dẫn đến thế hệ sau yếu ớt, dễ mắc bệnh.

Gây chết tôm hàng loạt:

Khi nồng độ NO2 trong ao vượt quá ngưỡng cho phép (> 5 mg/lít), tôm sẽ chết hàng loạt, gây thiệt hại nặng nề cho người nuôi.
Chết do NO2 thường xảy ra đột ngột, khiến người nuôi không kịp trở tay.

Ngoài ra, khí độc NO2 còn có thể ảnh hưởng đến môi trường ao nuôi, làm giảm chất lượng nước và ảnh hưởng đến các sinh vật khác trong ao.

Xem thêm: Các sản phẩm xử lý ao nuôi

Cách phòng trừ khí độc NO2 trong ao nuôi tôm thẻ

Quản lý thức ăn hợp lý:

Cung cấp thức ăn vừa đủ: Tránh cung cấp thức ăn dư thừa, lượng thức ăn không phù hợp với nhu cầu và giai đoạn phát triển của tôm sẽ dẫn đến dư thừa thức ăn, phân hủy trong nước, tạo amoni (NH3) – nguyên liệu cho vi khuẩn nitrat hóa chuyển hóa thành NO2.
Sử dụng thức ăn chất lượng cao: Thức ăn chất lượng tốt, dễ tiêu hóa sẽ giúp tôm hấp thu dinh dưỡng hiệu quả, giảm thiểu lượng chất thải, hạn chế hình thành NH3 và NO2.

Duy trì chất lượng nước tốt:

Kiểm soát độ pH: Duy trì độ pH trong ao ở mức từ 7,5 đến 8,5 là điều kiện tối ưu cho hoạt động của vi khuẩn nitrat hóa, giúp chuyển hóa NH3 thành NO2 hiệu quả.
Quản lý mật độ tảo: Giữ mật độ tảo ở mức phù hợp, tránh hiện tượng “nước nở hoa” gây thiếu oxy trong ao, ảnh hưởng đến hoạt động của vi khuẩn nitrat hóa.
Bổ sung oxy cho ao: Cung cấp đủ oxy cho ao nuôi giúp vi khuẩn nitrat hóa hoạt động hiệu quả hơn, đồng thời thúc đẩy quá trình chuyển hóa NH3 thành NO3, giảm thiểu NO2.

Nuôi tôm với mật độ phù hợp:

Tránh nuôi tôm với mật độ quá dày. Mật độ cao dẫn đến lượng NH3 trong nước tăng cao, vi khuẩn nitrat hóa không thể xử lý kịp, dẫn đến tích tụ NO2 trong ao.
Mật độ nuôi phù hợp giúp tôm có đủ không gian sinh trưởng, phát triển, hạn chế cạnh tranh thức ăn và oxy, đồng thời giảm thiểu lượng chất thải, từ đó kiểm soát tốt nồng độ NO2.

Sử dụng vi sinh hợp lý:

Bổ sung vi sinh có lợi cho ao nuôi giúp cân bằng hệ sinh thái, ức chế vi khuẩn có hại, hỗ trợ quá trình chuyển hóa NH3 thành NO2 và NO3 hiệu quả.
Sử dụng các chế phẩm vi sinh uy tín, có nguồn gốc rõ ràng theo hướng dẫn của nhà sản xuất để đảm bảo an toàn và hiệu quả cho ao nuôi như: Bio Super Cleaner, Bio Cleaner, Bicar Z , Yucca liquid …

Theo dõi và kiểm soát các chỉ tiêu chất lượng nước:

Thường xuyên theo dõi các chỉ tiêu chất lượng nước, đặc biệt là nồng độ NO2, pH, oxy hòa tan, mật độ tảo,… để kịp thời phát hiện và xử lý khi có biến động bất thường.
Sử dụng các thiết bị đo lường chính xác, ghi chép số liệu cẩn thận để có cơ sở điều chỉnh các biện pháp quản lý phù hợp.

Áp dụng các biện pháp xử lý khi NO2 vượt quá ngưỡng cho phép:

Khi nồng độ NO2 trong ao vượt quá 0,5 mg/lít, cần thực hiện các biện pháp xử lý kịp thời để tránh ảnh hưởng đến tôm.
Một số biện pháp xử lý hiệu quả bao gồm: thay nước một phần, sử dụng các chế phẩm sinh học chuyên dụng xử lý NO2, tăng cường sục khí, điều chỉnh thức ăn,…
Tham khảo ý kiến của chuyên gia hoặc cán bộ kỹ thuật nuôi trồng thủy sản để có biện pháp xử lý phù hợp nhất với điều kiện ao nuôi cụ thể.

Ngoài ra, người nuôi cũng cần lưu ý:

Hạn chế sử dụng hóa chất, thuốc trừ sâu trong ao nuôi vì có thể tiêu diệt vi khuẩn nitrat hóa, ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa NH3 thành NO2.
Vệ sinh ao nuôi định kỳ, loại bỏ bùn, thức ăn dư thừa và các chất hữu cơ khác để hạn chế nguồn gốc hình thành NH3.
Nâng cao kiến thức và kỹ năng nuôi trồng thủy sản để có thể quản lý ao nuôi hiệu quả, phòng ngừa và kiểm soát tốt khí độc NO2.

Kết luận

Khí độc no2 trong ao nuôi tôm thẻ là một nguy cơ đáng lo ngại trong ao nuôi tôm thẻ, nhưng với các biện pháp phòng tránh thích hợp, người nuôi có thể giảm thiểu rủi ro và đảm bảo sức khỏe và hiệu suất của đàn tôm. Đảm bảo rằng bạn luôn tuân thủ các biện pháp quản lý chất lượng nước để đảm bảo môi trường ao nuôi tôm thẻ luôn trong tình trạng tốt nhất.

Xem thêm bài viết liên quan: