Nguyên nhân cơm sầu riêng bị sượng và cách khắc phục

Sầu riêng bị sượng là vấn đề đầu đau đối với nhiều nhà vườn, đặc biệt là những người trồng sầu riêng ở khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long. Hiện tượng cơm sầu riêng bị sượng khiến trái bị cứng, màu sắc nhạt, có thể nhão hoặc không đồng đều, làm giá trị thương phẩm giảm nghiêm trọng. Vậy vì sao sầu riêng bị sượng và sầu riêng bị sượng phải làm sao? Bài viết này sẽ cung cấp chi tiết nguyên nhân sầu riêng bị sượng và cách khắc phục hiện tượng sượng cho bà con nông dân.

1. Hiện tượng sầu riêng bị sượng là gì?

Theo Nakasone và Paull (1998), sầu riêng bị sượng là rối loạn sinh lý trong trái làm phần cơm trở nên cứng, nhão hoặc mất màu. Tùy từng giống mà biểu hiện sượng khác nhau:

• Monthong: Cơm cứng, nhạt màu, hoặc nhão.
• Ri6: “Cháy múi”, cơm biến dạng, màu nâu.
• Sữa Hạt Lép: Cơm nhão, mềm, có thể cháy vách múi.
• Khổ Qua Xanh: Cơm rất mềm, không cầm tay được, nhất là mùa mưa.
• Sượng bao: Phần cơm trong cứng trắng, ngoài mềm.
• Da lợn: Màu cơm trắng vàng xen kẽ, phần trắng cứng.

Hình ảnh sầu riêng bị sượng thường rất dễ nhận biết: cơm bị chai, nhạt màu, hoặc nhão bửn.

2. Nguyên nhân sầu riêng bị sượng

Theo chuyên gia Lê Xuân Hiệp cố vấn chuyên môn tại Thiên Thảo Hân. Có rất nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng cơm trái sầu riêng bị sượng, nhão, sượng tráo. Trong đó có các nguyên nhân phổ biến sau.

2.1 Cạnh tranh dinh dưỡng

• Từ tuần 8 đến 12 sau đậu trái, cơm trái phát triển nhanh. Nếu cây ra đọt non, chất dưỡng bị chia sẻ, khiến cơm trái phát triển kém, gây sượng.
• Bón nhiều đạm, tưới nhiều nước → kích thích ra đọt.

2.2 Môi trường và đất

• Ğồng bằng Sông Cửu Long thường thủy cấp cao, đất ẩm, khiến rễ hút nhiều nước, cơm trái bị nhão.
• Tưới nước hoặc mưa nhiều trong giai đoạn chín trái dễ gây sượng.

2.3 Đặc điểm của cây

• Cây trẻ, ghép bằng hạt, hoặc trồng chưa đầy năm → sinh trưởng mạnh, dễ ra đọt non.
• Trái to dễ bị sượng hơn trái nhỏ.

2.4 Rối loạn dinh dưỡng

• Thiếu Bo: cháy múi.
• Thiếu Canxi và Magie, thừa Kali: cơm cứng, mất màu.
• Dùng phân KCl (chứa Chlor): khiến cơm tích nước, giảm chất lượng.

3. Cách khắc phục sầu riêng bị sượng và phòng ngừa

Việc khắc phục và phòng ngừa sớm ngay từ đầu sẽ giúp ngăn ngừa được tình trạng sượng trái ở sầu riêng. Dưới đây là một vài cách khắc phục sầu riêng bị sượng cơm bà con có thể tham khảo.

3.1 Giảm cạnh tranh dinh dưỡng

• Phun MKP (0-52-34) liều 50–100g/10 lít hoặc KNO3 150g/10 lít, đều mặt lá, 7–10 ngày/lần từ tuần 3–12 sau đậu.
• Ngưng bón đạm trong giai đoạn trái phát triển.
• Tránh dùng KCL hay NPK có nguồn Kali từ KCl.

3.2 Quản lý nước

• Giữ mực nước mương 60–80cm sau khi trái đậu.
• Trước thu hoạch 25–30 ngày: rút khô mương.
• Mùa mưa: phủ nilon mặt líp, ngửa mắt nước.

3.3 Quản lý ra hoa đồng loạt

• Kích thích ra hoa tập trung.
• Cắt bỏ hoa/trái đợt 2 nếu không cần thiết.

3.4 Phun phân bón lá bổ sung vi lượng

• Bo: phun 15–20 ngày sau đậu.
• Ca(NO3)2 0,2%: sau đậu 2 tháng.
• MgSO4 0,2%: sau Ca(NO3)2 15 ngày.
• KNO3 1%: trước thu hoạch 1 tháng.

3.5 Thu hoạch đúng kỹ thuật

• Thu đúng độ chín:
  • Monthong: 115–120 ngày sau đậu.
  • Sữa Hạt Lép: 105–110 ngày.
• Mùa mưa: ngửa thu khi trời ẩm ướt.
• Nhúng nhanh trái vào dung dịch ethephon 0,2% để kích chín đều, hạn chế sượng “dâm”.

4. Kết luận

Sầu riêng bị sượng do nhiều nguyên nhân kết hợp, từ dinh dưỡng, quản lý đối tượng sinh trưởng, môi trường cho đến kỹ thuật thu hoạch. Hiểu rõ đặc điểm giống, áp dụng đúng quy trình canh tác và kiểm soát chặt chẽ các yếu tố nhạy cảm sẽ giúp nhà vườn không còn lo lắng về việc trái sầu riêng bị sượng múi hay mất giá trị bán ra thị trường.